همه ما پس از وقوع هرگونه مشکل و اختلافی، معمولا به دنبال راهی برای حل‌وفصل آن هستیم. داوری و رجوع به داور، یکی از راه‌حل‌هایی است که در بسیاری از مواقع، ما را از سردرگمی رها می‌کند. مقاله‌ای توسط گروه وکلای دادطلب تهیه شده است که شما را با مفهوم داوری و هر آنچه مربوط به آن است، آشنا می‌کند. مطالعه این مطلب تا انتها، خالی از لطف نیست.
تعریف داور و داوری
گاهی پیش می‌آید که طرفین اختلاف و دعوای محقق شده با توافق یکدیگر، حل‌وفصل اختلاف خود را به شخص ثالث و بی‌طرفی که در امر موردنظر تخصص داشته و از موازین عرفی و حقوقی آن موضوع باخبر است، واگذار نمایند تا وی تا حد ممکن مشکلات آنان را فیصله دهد. این اتفاق داوری نام دارد و شخص ثالث داور نامیده می‌شود.
داوری در دعاوی حقوقی و مراجعه به داور، مزایای بسیاری به همراه داشته که همین مسئله سبب می‌شود، عده زیادی از افراد در بسیاری از مواقع به جای مراجعه به مراجع قضایی و طی کردن مراحل طولانی آن و صرف هزینه‌های بسیار، کار خود را به داوران مربوطه ارجاع دهند.
داور می‌تواند، شخص حقیقی باشد یا شخص حقوقی؛ مثل یک نهاد یا موسسه داوری.
داوری در دعاوی حقوقی و مراجعه به داور، مزایای بسیاری به همراه داشته که همین مسئله سبب می‌شود، عده زیادی از افراد در بسیاری از مواقع به جای مراجعه به مراجع قضایی و طی کردن مراحل طولانی آن و صرف هزینه‌های بسیار، کار خود را به داوران مربوطه ارجاع دهند.
داور می‌تواند، شخص حقیقی باشد یا شخص حقوقی؛ مثل یک نهاد یا موسسه داوری.
آیا انتخاب داور، محدود به زمان خاصی است؟
خیر. شما درحقیقت، هرزمان که اراده کنید، می‌توانید اقدام به انتخاب یک یا تعدادی داور نمایید. به طور مثال؛ هنگام انعقاد قرارداد، امکان انتخاب داور با توافق طرف مقابل و درج نام آن شخص در مفاد قرارداد وجود دارد یا به هنگام اجرای مفاد موجود در قرارداد. علاوه‌بر آن، شما حتی پس از مراجعه به دادگاه و طرح دعوا در مراجع قضایی نیز امکان انتخاب داور و مراجعه به داوری را دارید.
نکته قابل توجه، آن است که شما برای مراجعه به داوری ملزم به رعایت مراحل اداری یا تشریفات مربوط به آیین دادرسی مدنی نمی‌باشید و همین موضوع اهمیت فراوانی دارد، چرا که سرعت انجام کار افزایش یافته و اقدامات با سهولت بیشتری انجام می‌پذیرد.
نکته قابل توجه، آن است که شما برای مراجعه به داوری ملزم به رعایت مراحل اداری یا تشریفات مربوط به آیین دادرسی مدنی نمی‌باشید و همین موضوع اهمیت فراوانی دارد، چرا که سرعت انجام کار افزایش یافته و اقدامات با سهولت بیشتری انجام می‌پذیرد.
آیا امکان ارجاع به داوری در تمامی دعاوی حقوقی وجود دارد؟
خیر. لازم است بدانید در حقوق ایران تمامی موضوعات و اختلافات بوجود آمده، امکان ارجاع به داوری ندارند.
کدام دعاوی را نمی‌توان از طریق داوری حل‌وفصل نمود؟
- دعاوی کیفری
- دعاوی طلاق
- دعاوی مربوط به ورشکستگی
- دعاوی نسب
- دعاوی مربوط به اصل نکاح
- دعاوی مربوط به فسخ نکاح
- امور حسبی
چه کسانی را به هیچ وجه نمی‌توان به عنوان داور انتخاب نمود؟
افرادی هستند که به هیچ عنوان امکان داوری حتی با رضایت و توافق طرفین دعوا ندارند از جمله کسانی که به واسطه حکم قطعی دادگاه از داوری یا انجام دادرسی منع شده‌اند. همچنین افراد صغیر، ورشکسته، مجنون و سفیه از انجام داوری محروم می‌باشند.
چه کسانی تنها با تراضی طرفین، امکان داوری دارند؟
تعدادی از افراد وجود دارند که امکان داوری ندارند، مگر با توافق و تراضی طرفین دعوا. در زیر این دسته از افراد را برمیشماریم؛
- کارمندان دولتی در حوزه ماموریت خویش
- افرادی که در دعوای محقق شده، ذی‌نفع باشند.
- افرادی که وراث یکی از طرفین دعوا هستند.
- افرادی که همسرشان، وراث یکی از طرفین دعوا می‌باشد.
- اشخاصی که سن آن‌ها کمتر از ٢۵ سال تمام است.
- آنانی که وکیل، مباشر، کفیل یا قیم یکی از طرفین دعوا هستند یا بالعکس، یعنی یکی از طرفین دعوا نماینده آنان می‌باشد.
- آن دسته از افرادی که خودشان، همسرشان یا یکی از خویشان سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم آن‌ها با یکی از طرفین دعوا یا همسر وی یا با یکی از خویشان سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم آن‌ها، دعوای دادرسی مدنی دارند.
- آن دسته از افرادی که با یکی از طرفین دعوا یا با خویشان سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم آن‌ها، دعوای دادرسی کیفری دارند یا حتی در گذشته داشته اند.
نکته قابل توجه، آن است که تمامی قضات و تمامی کارمندانی که در مشاغل قضایی فعالند از داوری محروم می‌باشند.
طرفین دعوا برای مراجعه به داوری باید چه شرایطی داشته باشند؟
همان‌طور که بیان کردیم، افراد جهت سهولت و سرعت عمل در انجام اقدامات خود، ترجیح می‌دهند که برای حل اختلافات خود به داوری مراجعه نمایند؛ اما ذکر این نکته حیاتی است که طرفین محترم دعوا جهت مراجعه به داوری باید شرایطی را دارا باشند از جمله هردو طرف دعوا اهلیت اقامه دعوا داشته باشند (یعنی صغیر، غیررشید یا مجنون نباشند) و علاوه بر آن برای مراجعه به داوری با یکدیگر توافق و تراضی نموده باشند.
در نهایت...
با توجه به آنچه خواندیم تا حدودی با داوری و مزایای آن آشنا شدید. خوب است بدانید، جهت مراجعه به داوران، تنظیم قرارداد داوری از اهمیت فراوانی برخوردار است. گروه وکلای دادطلب بر مبنای اطلاعات حقوقی، تبحر و تخصص خود آمادگی لازم جهت تنظیم و عقد هرگونه قرارداد از جمله قرارداد ارجاع به داوری را به بهترین شکل ممکن و رعایت کلیه استانداردها و اصول حقوقی دارا می‌باشد. با ما در تماس باشید.